بیرون از یک مغازه یدک فروشی، تعمیرگاه یا کاتالوگ قطعات خودرو، احتمال این که یک واشر سرسیلندر را بتوانید ببینید بسیار کم است. این قطعه بسیار مهم که به خوبی داخل موتور خود را پنهان میکند، در موتور ۴ سیلندر خطی یک عدد و در موتورهای شش و هشت سیلندر خورجینی دو عدد از آن مورد استفاده قرار میگیرد و وظایفی بسیار مهم و حیاتی بر عهده دارد.
از آن جایی که طراحی واشر سرسیلندر به گونهای است که هیچ وقت قرار نیست از موتور جدا شود، بسیار ارتجاعی و انعطاف پذیر بوده و تا دهها هزار کیلومتر میتواند با نوسانها و تغییرات دما و فشار مقابله میکند. اگر واشر سرسیلندر مشکل پیدا کند، که معمولاً از آن با عنوان سوختن واشر سرسیلندر یاد میشود، نتیجه آن میتواند نشت مایع خنک کننده موتور، روغن یا نشت سیلندر باشد. بسته میزان سوختن واشر سرسیلندر، نتیجه این اتفاق میتواند از یک ایراد جزئی در کارکرد موتور تا جلوگیری از کارکرد بهینه یا حتی از کار انداختن آن متفاوت باشد.
واشر سرسیلندر بین بلوک موتور که قطعاتی مانند میل لنگ و پیستونها داخل آن قرار دارند و سر سیلندر خودرو که مواردی مانند میل سوپاپها و سوپاپها را در خود فرا گرفته، نصب میشود. بیشتر موتورهای مدرن و امروزی از واشر سرسیلندرهای فولادی چند لایه (MLS) استفاده میکنند و در موتورهای قدیمیتر، واشر سرسیلندرهایی از جنس کامپوزیت آزبست و گرافیتی مورد استفاده قرار میگرفتند. در برخی از موتورها ممکن است واشر سرسیلندرهای مسی استفاده شود. بدون در نظر گرفتن جنس آن، واشر سرسیلندر سه وظیفه اصلی دارد:
آب بندی سیلندر – هنگامی که موتور در حال کار کردن است، فشار سیلندر در موتور بنزینی به راحتی میتواند به ۷۰۰ psi و در موتور دیزلی، تا ۲ هزار psi برسد. واشر سرسیلندر که بین سرسیلندر و بلوک موتور نصب شده، این فشارها را به منظور داشتن بهینهترین حالت کارکرد سیلندر حفظ میکند. واشر سرسیلندرهای فولادی و کامپوزیتی معمولاً یک رینگ ویژه آب بندی دارند که دقیقاً به همین منظور ساخته شده، در عین حال، واشر سرسیلندرهای مسی برای نصب چنین رینگی به زحمت بیشتری نیاز دارند.
هدایت مایعات – هم مایع خنک کننده موتور و هم روغن موتور در داخل بلوک موتور و سرسیلندر مورد نیاز هستند و مسیرهایی در واشر سرسیلندر وجود دارند که به آنها اجازه میدهند بین سر سیلندر و بلوک موتور در گردش باشند. در سرسیلندر، مایع خنک کننده وظیفه تنظیم دمای سوپاپ و شمعها را دارد و در عین حال، روغن موتور برای بسیاری از قطعات مانند قطعات تایمینگ سوپاپ، کار روان کاری و تأمین فشار هیدرولیک را بر عهده دارد.
حفظ و نگهداری مایعات – در عین حال، مسیرهای مخصوص مایع خنک کننده و روغن موتور ممکن است فقط چند میلی متر با هم فاصله داشته باشند. یکی از وظایف اصل واشر سرسیلندر، جلوگیری از ترکیب این دو با هم است. همچنین، واشر سرسیلندر از نزدیک شدن گازهای احتراق به مسیرهای مخصوص مایع خنک کننده و روغن موتور جلوگیری میکند و بالعکس. بسته به طراحی، واشر سرسیلندر ممکن است رینگهای O شکل داشته باشد تا آب بندی در برخی مناطق خاص به بهترین حالت ممکن برسد.
اگر یک واشر سرسیلندر در هر کدام از این سه وظیفه اصلی نتواند کار خود را درست انجام ندهد، بسته به میزان آسیب واشر سرسیلندر، نتیجه آن ممکن است یا بسیار واضح باشد یا اصلاً خود را نشان ندهد. در ادامه، برخی از مهمترین نشانههای یک واشر سرسیلندر سوخته و این که چگونه میتوانید آنها را بررسی کنید را توضیح خواهیم داد:
در موارد خرابی شدید واشر سرسیلندر، وقتی مقدار زیادی مایع خنک کننده وارد سیلندر شود، میتواند موجب قفل هیدرواستاتیکی که به اصطلاح هیدرولاک می گویند شده و آسیب دائمی به موتور خودرو وارد کند.
اگر خود شما یا مکانیک خودرو شک دارید که واشر سرسیلندر خودرو سوخته، تشخیص این موضوع میتواند زمان بر باشد، زیرا برخی مشکلات دیگر موتور هم وجود دارند که گاها نشانههایی مشابه با سوختن واشر سرسیلندر دارند. یک تست کمپرس موتور، تست نشت و تست بلوک موتور ممکن است لازم باشد تا مشخص شود که واشر سرسیلندر خراب شده یا مشکل به مواردی دیگر مانند بلوک ترک خورده، انژکتور، سیستم احتراق، سوپاپها یا مشکلات رینگ پیستون مربوط میباشد.
در حالی که خود واشر سرسیلندر معمولاً خیلی گران قیمت نیست، تعویض آن میتواند هزینه بالایی برای شما بتراشد. دلیل آن این است که برای تعویض واشر سرسیلندر بخشهای زیادی از موتور، شامل قطعات تایمینگ، منیفولد ورودی و اگزوز، قطعات سرسیلندر و خود سرسیلندر باید باز شوند. اگر افزایش دما سبب آسیب رساندن به سرسیلندر شده باشد، باید سری هم به تراشکار بزنید که این مشکل میتواند هزینههای شما را بیشتر کند. با این حال، سوختن واشر سرسیلندر مشکلی است که در صورت رسیدگی نکردن، میتواند سبب از کار افتادن کامل موتور خودرو شود.
منبع :زوم ۴ کار